برای اسکن کردن چند عکس به کافی نتی می روم. دختری در کنار متصدی کافی نت نشسته و مرتب می گوید" مقدمه می خواهم ، نتیجه گیری هم باید داشته باشد ، منابع ، فهرست ، چکیده ..."

ظاهرا دانشجوست و برای تهیه پایان نامه یک شبه به کافی نت مراجعه کرده است. می گوید"پیشینه تحقیق هم می خواهم."

 متصدی جواب می دهد:" این یکی رو دیگه نمی تونم پیدا کنم! " 

 دانشجو پاسخ می دهد:"اصلا پیشینه تحقیق چی هست...!؟"

پیش تر دیده بودم که برخی (بخوانيد اغلب) دانشجویان در روزهای انتهایی ترم آخر به یاد آن می افتند که باید پایان نامه ای هم تحویل دهند و چه راهی سریع تر و ارزان تر از اینترنت؛ اما ندیده بودم که یک دانشجوی در آستانه فارغ التحصیلی از معنا و مفهوم پیشینه تحقیق هم مطلع نباشد!

بدین صورت و بدون صرف وقت و دود چراغ خوردن ، پایان نامه ای مجلد به استاد تحویل داده مي شود و البته سوگند هم یاد می کند که کار خودش و منابع هم اصل بوده اند!

یک جلد از پایان نامه کت و کلفت ( هر اندازه ضخامت آن بیشتر باشد نشان دهنده بار علمی بيشتر دانشجو است!) را سرافرازانه تقدیم کتابخانه دانشگاه می کند تا آیندگان از آن استفاده کنند(!) و صد البته عملکرد خود را قابل تحسین می داند که" این چنین پایان نامه نويس را مادر دهر نزاد".

 کتابخانه دانشگاه هم مدتی میزبان پایان نامه های نام برده است و پس از مدتی به دلیل اینکه یک نکته ی جدید و نوین هم از دل آن استخراج نمی توان کرد ، به تیغ برش سپرده می شوند تا شاید کاغذی دوباره شود و این بار اندیشمندی ، پژوهشگری یا عالمی، نکته ی قابل تامل بر روی آن به رشته ی تحریر درآورد.

خلاقیت می خشکد، فارغ التحصیل بی دانش می ماند و مدرک هم به درد در کوزه می خورد.دانشجو به جای تحقیق و تفحص در میان کتاب ها و منابع مختلف ، یک راست به سراغ متصدی کافی نت می رود و حتی زحمت جست و جوی مطالب را هم به خود نمی دهد، سرانجام این فارغ التحصیلان همانانی هستند که نامه درخواست اشتغال به استاندار را پر از غلط های املایی و انشایی می نویسند.

راه دیگر و آبرومندتر پایان نامه نویسی ، هزینه کردن مبلغ 150 تا 200 هزار تومان ( این رقم بنا به مقطع تحصیلی متفاوت است مثلا در دوره لیسانس به 500 هزار تومان و در مقطع کارشناسی ارشد به 800 هزار تومان هم افزایش می یابد) است تا کار را به دست اهلش بسپاری که پایان نامه ات چهره واقعی تری به خود بگیرد

. برخی از فارغ التحصیلان که شغل مناسبی نیافته اند با تشکیل یک تیم متخصص و صاحب علم ، پایان نامه های معقول تهیه کرده و از این راه براي خود اشتغال زایی می کنند!( وزیر کار می توانند از طرح پايان نامه نويسي براي ديگران به عنوان طرح زودبازده و يا مشاغل خانگی بهره برداري کنند!)

 برخی مدیرانی که به فکر مدرک تحصیلی بالاتر هستند و احتمالا" قصد دارند کانديداي جايي شوند نيز به دلیل مشغله فراوان در عرصه خدمتگزاری و شرکت در جلسه های متعدد بدون خروجی ، چون فرصت پایان نامه نویسی ندارند،دستور نوشتن آن را به زیردستان خود می دهند تا شیرینی و فیض مدرک مدیر شامل حال کارمند هم بشود! آن فرد زیردست مدیر که توفیق اجباری نصیبش شده ، باید پایان نامه ای در خور شان مدیر تهیه کند.

 اما استاد راهنمای محترم مربوط هم که باید ناظر مراحل مختلف تهیه پایان نامه باشد و گاهی از دانشجو بپرسد که کار در چه مرحله ای است و از چه منابعی استفاده می کند،به دلایل مختلف از این کار سر باز زده و در پایان ترم ، نهایتا دانشجویان را ملزم به ارائه پایان نامه در زمان مقرر و تعیین زمان دفاع می کند( خدا را شکر که دفاع از پایان نامه را در بسیاری از رشته ها حذف کرده اند.)

نقش وزارت علوم و در راس آن جناب وزیر علوم هم در ارائه این پایان نامه های بی اساس قابل توجه و التفات است که گاهی به هر چیز می پردازند مگر اصول و کار ویژه های وزارت علوم.

 یک استاد رسانه می گفت " در یکی از دانشگاه ها باید به دانشجویان رشته علوم اجتماعی ، آمار می آموختم ، وقتی دیدم روش دستی تهیه آمار به درد نمی خورد و نرم افزار اس پی اس اس کار را راحت کرده صلاح دیدم به دانشجویان روش پایان نامه نویسی بیاموزم"(اصلا"نمی دانم چرا ريیس یا مسئول آن دانشگاه به استاد رسانه ، سپرده بود که آمار تدریس کند)

 آیا هدف از پایان نامه نویسی صرفا ارائه چند ورق کاغذ صحافی شده طلاکوب یا نقره کوب و گرفتن یک نمره در حد گذراندن واحد است؟ به قول شازده کوچولو"آنچه اصل است از دیده پنهان مانده."

 ای کاش این بی سوادی ها و کم سوادی ها به نوشتن پایان نامه ختم می شد اما افسوس از روزی که این دوستان اندیشه ورز(!)را در مشاغل و مسندهایی می بینیم که آه از نهاد همه برمی آید.

شاید در این میان کمترین قصور مربوط به همان دانشجویی است که راه بی دغدغه را برای ارائه پایان نامه انتخاب می کند چراکه جامعه اصل را از دیده ها پنهان کرده و مدرک گرایی پیشه کرده است و اصلا مهم نیست که علم و دانش داشته باشی و فقط باید مدرکی دانشگاهی برای ارائه به دستگاه ها و نهادهای مختلف ارايه کني.

پیشنهاد می کنم که ذکر سوگند را از مراحل تهیه پایان نامه حذف کنند تا پس از معصیت سرقت علمی و تقلب از دسترنج گذشتگان ، گناه قسم دروغ هم بر گرده ی دانشجوی بی نوا نباشد و نکته قابل ذکر دیگر این که استاد محترم به ارائه پایان نامه در سی دی بسنده کند تا اوراق سیاه نشود و الگوی مصرف کاغذ هم رعايت شود!!

ايميل نويسنده: (falahi.dargahlo@gmail.com)