سه شنبه 31 خرداد 1390-0:27

تفاوت مدیریت شایسته سالار و مدیریت سنتی( با رویکرد استانی)

مديران استان بخوانند؛ برخی  از مدیران استانی به دلیل تعدد شرکت در جلسات برون سازمانی ، نسبت به تفویض اختیارات رغبتی نشان نمی دهند که این امر مشکلاتی را برای ارباب رجوع و مردم ایجاد مي کند.(يادداشتي از داود نیک زاد زیدی،استاد دانشگاه-ساري) 


شتاب تغییرات دنیای امروز باعث شده است روند حرکت ها خطی نبوده و الزاما آینده در راستای گذشته نباشد.ازسویی تجارب گذشته زمانی می تواند چراغ فراروی آیندگان باشد که رفتارها و اتفاقات،تکراری و قابل پیش بینی باشند .

یکی از زمینه های پرچالش امروز جوامع مدیریت است و چگونگی اداره نهادها و سازمان ها نیز موضوع روز در بسیاری از محافل علمی درمیان اندیشمندان است .

محیط های سازمانی همواره در تلاطم و تغییر است . دریافت های گوناگونی که برای مدیریت بر سازمان ها عرضه می شوند پیوسته رو به کاستی و نارسایی اند .

مدیرانی که متفکرانه می اندیشند و همواره دغدغه سازمان را در سر می پرورانند همیشه در پی کشف این نکته اند که چه رویه هایی را بi کار ببرند تا کارمندان شان همواره شخصیت واقعی خود را ابراز نمایند و رفتاری متناسب با سطح سازمان خود بروز دهند .

مدیران موثر علاوه بر دغدغه های مربوط به مسوولیت های سازمانی خویش ، به مسئولیت های اجتماعی نیز می اندیشند و نسبت به رویدادها و اتفاقات پیرامون خود حساسیت های خاصی از خود نشان می دهند و از تماس رویدادها تا حد امکان به نفع سازمان و کارکنان آن بهره برداری می کنند .

 احساس مسوولیت برای مدیران ، دیگر فقط مربوط به کارکنان تحت پوشش نیست و خدمت به مردم و پاسخگویی و مهرورزی به عنوان یک وظیفه و یک امر خطیر مورد توجه مدیران و مسوولان امروز قرار گرفته است .

مدیران هوشمند و مسوولانی که در راس سازمان ها مدیریت می کنند می دانند که برای تصمیم گیری های شان علاوه بر عوامل موثر اقتصادی و اجتماعی باید بصیرت کافی نسبت به عوامل بی شمار پیرامون خود داشته باشند و این امر با داشتن کارکنانی آگاه و هوشیار میسر خواهد بود؛ کارکنانی که از مهارت های ارتیاطی،سیاسی ،تحلیلی و سایر مهارت ها در کنار معرفت ، شناخت ، جربه و دانش خود به نفع اهداف سازمان استفاده می کنند به مراتب موثر تر از کارکنانی هستند که روزها ، ساعت ها و دقایق شان را در سازمان به بطالت می گذرانند و اصولا آهسته می آیند تا خطری تهدیدشان نکند.

 مدیران هوشمند نیز کارمندانی را که از هوشمندی لازم در گوش دادن به رهنمودها برخوردار باشند و تمرکز بیشتری بر مشارکت ها و مشاوره ها داشته باشند ترجیح می دهند .

 مدیران موفق و هوشمند تلاش می کنند در هریک از کارکنان انگیزه ایجاد نمایند و در عمل به آنها بیاموزند چگونه با دیگران ارتباط بر قرار نمایند، چگونه خود را باور نمایند و نیروهای مثبت درون خودرا چگونه آزاد کنند.

      
مدیران برجسته تک تک کارکنان خود را می شناسند و یا حداقل این اصل را مورد توجه قرار می دهند که هر

انسانی، فرد ویژه ای  است و با هر کسی باید با روش خاصی رفتار کرد .

  مدیران موثر و برجسته ، راه را برای پیشرفت کارکنان شایسته باز می کنند و اسباب رشد و تقدير به موقع آنها را هموار می کنند و برای آنها ترفیع در نظر می گیرند و تمهیدات لازم را برای کارکنان تلاشگر فراهم می نمایند و در نهایت مدیران برجسته می دانند که هر یک از کارکنان اکسیزن ویژه ای تنفس می کنند .

 آنچه برای یکی از کارکنان جان بخش و روح افزاست ممکن است برای دیگری خفه کننده باشد .   مدیر برجسته خود را خدمتگزار کارکنان می داند و با فعالیت های عملی آن را نشان می دهد تا کارکنان برای جامعه خدمات مناسبی را ارائه نمایند .
 
مقایسه بین مدیران سنتی و مدیریت دانش محور

در یک نگاه اجمالی شیوه مدیریت سنتی ، بسته ، خودکامه ، ساده نگر  و تعصب خود خدمتی ،

ترس از تفویض اختیار و پراکندن قدرت در سازمان و نادیده گرفتن شاسته سالاری و نخبه پروری و... است،در

حالی که مدیریت مبتنی بر دانش محور  به کارگیری و پرورش افراد شایسته در پست های کلیدی است تا

بتواند پیوسته به ارائه نظرات و فکر های جدید پرداخته؛به طوری که به خلاقیت در حیطه نظارت خویش اهمیت

دهد و با نوآوری و به کارگیری خلاقیت ها آنها عملیاتی کند.

 برخی  از مدیران استانی به دلیل تعدد شرکت در جلسات برون سازمانی ، نسبت به تفویض اختیارات رغبتی نشان نمی دهند که این امر مشکلاتی را برای ارباب رجوع و مردم ایجاد مي کند.

 ترس از کم شدن قدرت ناشی از تفویض اختیار و توزیع قدرت به زیردستان ، بزرگ ترین آفت مدیریتی است که مدیران دستگاههای دولتی را تهدید می کند . 

ویژگی های مدیران سنتی و محافظه کار  


1 . از پدیده تغییر احساس وحشت می کنند .

2 . عدم اطمینان آنها را آزار می دهد .

3 . از حفظ وضع موجود حمایت می کنند .

4 . به انتظار انجام کارها می نشینند .

5 . به آموزش کارکنان اعتقاد چندانی ندارند .

6 . حفظ جایگاه خویش را بر هر امر دیگری مهم تر می دانند .

7 . به محیط پیرامون سازمان توجهی ندارند .

8 . تصمیمات شتابزده و بدون تحلیل  اتخاذ می نمایند .

ویژگی های مدیران نوآور و دانش محور

 1. از توان خود اطمینان دارند .

2. خطر پذیر هستند .

3.  پیوسته به دنبال افراد شایسته جهت ارتقا جایگاه سازمان می گردند .

4 . فرصت ها را تشخیص می دهند .

5 . انتظار انجام کارهای شگفت انگیز را دارند .

6 . توانایی انجام دادن کارها را دارند .

7 . خود را خدمتگزار کارکنان می دانند .

8 . هم به طور نظری و هم عملی به دنبال تقویض اختیارند .

   توصیه به مدیران

1 . اهمیت برنامه ریزی را درک کنيد؛به  عنوان نمونه  اصلی ترین منبع در آمدزایی در استان گردشگری و دریا ست، اما از مجموع 338 کیلومتر سواحل استان تنها 158 کیلومتر آزاد سازی شده است.بنابراین لزوم برنامه ریزی برای آزاد سازی مابقی جهت جذب توریست  و گردشگر الزامی است .   

2 . توجه وافر به نیروی انسانی کارآمد؛ مهم ترین وجه مشخصه سازمان های پیشرو ، تاکید بر سرمایه انسانی و مدیریت دانایی است . نمونه بارزآن به کشورهای آفریقایی اشاره نمود که  علی رغم آنکه منابع زیرزمینی عظیمی  در اختیار دارند ولی توسعه یافته و مدرن نیستند اما کشوری مانند ژاپن که 75/1 از خاک آن قابل کشاورزی است و دارای منابع زیرزمینی نیست ولي دارای نیروی انسانی توسعه یافته ای است و جزء کشورهای پیشرفته است . بنابراین رمز موفقیت سازمان داشتن نیروی انسانی خلاق و شایسته است نه منابع مادی قوی و عظیم .

3 . داشتن دیدگاه مشترک و ایجاد و گسترش همدلی جهت تحقق اهداف سازمانی

4 . تمرین فرهنگ کار تیمی به جای تک روی و خود محوری

5 . پیوسته به دنبال خلاقیت و نوآوری و مدل های ذهنی باشید یعنی یاد بگیرید تا بیاموزید . به  عنوان نمونه تبدیل این تفکر به عمل که تبدیل یک کیلوگرم چوب به کاغذ 1500 ریال هزینه در بردارد ولی با اندک خلاقیت اگر  از کاغذ بازیافت شده استفاده شود کمتر از نصف هزینه فوق است . 

6.  با کارکنان بحث و منظره کنید و از آن نهراسید،زیرا یادگیری زمانی اتفاق می افتد که بین افراد گفتگو و دیالوگی برقرار شود .   

7 . پیوسته به مقوله  کیفیت در کار توجه ویژه گردد .به عنوان نمونه در نظر گرفتن یک دایره کیفیت در همه دستگاه های دولتی ( خدماتی _تولیدی ) استان مازندران ضروريست.زیرا توجه نکردن به مقوله کیفیت و بسته بندی در سال های اخیر به ویژه در زمینه صدور مرکبات باعث شده بازار بکر آسیای میانه را به راحتی از دست بدهيم.


8 . تخصیص بهینه و  استفاده صحیح و کارآمد از بودجه کل کشور که به  استان مازندران اختصاص می یابد به نحوی که در طرح های زیربنایی و رفاه اجتماعی هزینه شود. به عنوان نمونه صحیح نیست که در برخی از شهرهای استان مازندران،مردم  از داشتن  یک پارک بازی برای بچه ها ، بیمارستان مجهز ، سینما و...که از ابتدایی ترین امکانات رفاهی محسوب می شوند محروم باشند اما بودجه ای که هزینه نشده به خزانه داری کل  برگشت داده شود .

 بودجه کل کشور جهت تحقق اهداف اجتماعی ، اقتصادی و رفاهی تدوین می شود . در یک جمله مسوولان  و مدیران باید در برابر یک ریال بودجه اختصاص یافته در قبال مردم پاسخگو باشند .

مردم حق دارند بدانند که مازندران با این همه استعداد طبیعی و خدادادی  و نیروهای انسانی متخصص از نظر دارا بودن مزیت رقابتی  جایگاهش  در کشور و دنیا کجاست ؟  آیا دارای مزیت رقابتی هستیم ؟ کشوری مانند هلند از نظر مساحت و شرایط اقلیمی مانند استان مازندران است اما این کشور در زمیه تولید و صدور گل و گیاه دارای مزیت رقابتی است ،به طوری که منابع درآمدی این کشور در زمینه صادرت گل در سال 2010 بالغ بر 90 میلیارد دلار که تقریبا 5/1 برابر صادرات نفت ایران است اما استان مازندران... چرا ؟

9 . بررسی محیط پیرامون سازمان و توجه کافی به فن آوری اطلاعات؛ به گواه آمار و ارقام  23% از زباله های

تولیدی استان مازندران  خشک اند که شامل کاغذ و مقوا مي شود که به راحتی قابل بازیافتند که در صورت تحقق هدق فوق از قطع 17 درخت تنومند جلوگیری می شود .

 بیش از نیمی از زباله های استان در جنگل ها و مراتع بکر دفن می شود که این خود آثار زیان باری به محیط زیست وارد مي کندو علاوه بر آن تولید بیماری های مهلک و ناشناخته اي مي کند و بر اثر ترکیب شدن زباله با رودخانه ها و تبدیل و تصفیه آب شرب عوارض بعدی ناگواری به همراه خواهد داشت .