شنبه 12 مهر 1393-10:23

اندیشه های شروین باوند کتاب شد

کتاب «آریان به گرد یک درفش، پیش درآمدی بر اندیشه نژادگرایی در ایران معاصر» به کوشش کاوه بیات و مصطفی نوری که به مرور زندگینامه و گزیده آثار آریا پارت (شروین باوند) می پردازد، منتشر شد.


مازندنومه، سرویس فرهنگی و هنری: چاپ نخست کتاب «آریان به گرد یک درفش، پیش درآمدی بر اندیشه نژادگرایی در ایران معاصر» به کوشش کاوه بیات و مصطفی نوری در 590 صفحه، با شمارگان 800 نسخه و بهای 30 هزار تومان از سوی نشر پردیس دانش منتشر شد.

شروین باوند (معروف به آریا پارت: 1286-1372) یکی از پژوهشگران و فعالان سیاسی ناشناخته اما با گفتاری جنجالی در صحنه سیاست صد سال گذشته ایران بود. وی بعدها تبدیل به یکی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان‌نژادگرایی (راسیسم) در ایران شد.

وی که زاده سوادکوه است، در عنفوان جوانی برای تحصیل در کرسی‌های شرق‌شناسی به شوروی رفت اما زندگی پرماجرای باوند در این کشور چندان دوام نیاورد و به هر ترتیبی بود از شوروی خارج و به آلمان نازی رفت. کشور جدیدی که با اندیشه‌های بلند پروازانه‌اش همسانی بیشتری داشت. اما همراهی باوند با نازی‌های نیز دیری نپایید زیرا او (که خود دستی در علم نژادشناسی داشت) اسلاوها را شاخه مهمی از نژاد آریایی محسوب می‌کرد درحالی‌که در سلسله مراتب نژادی نازی‌ها به برادران آریایی کم لطفی شده بود!

اهمیت تقدس نژاد در افکار با وند

به گزارش "ایبنا"از آنجایی که تقدس نژاد اهمیت زیادی در افکار با وند (آریا پارت) داشت،نمی‌توانست چنین «کم لطفی» را در حق برادران آریایی در بالکان تحمل کند و راه خود را از راه نازی‌ها جدا کرد.

باوند پس از جنگ جهانی دوم به ایران آمد و در شهرهای مختلف مانند شیراز، مشهد، تبریز و تهران و از جمله در دانشکده جنگ فعالیت علمی داشت که می‌توان به انتشار برخی از آثارش در همان دانشکده و تدریس در دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز اشاره کرد اما حضور وی در دانشکده جنگ و سایر نهادهای دولتی دیرپا نبود و به زودی بازنشسته شد.

باوند اصولاً اعتقادی به کار حزبی و سیاسی نداشت و روح جبرگرایانه او را وامی‌داشت تا به رویه اتحاد ناگزیر ملت‌های آریایی سخت باورمند باشد. از این رو بود که نه مکتبی خاص و تاثیرگذار آفرید و نه شاگردی تربیت کرد و نه در احزاب دست راستی طرفدار فاشیسم که پس از شهریور 20 سر برآورده بودند وارد شد. اما بر چهره‌های ارتشی مانند منوچهر آریانا تأثیر گذاشت و ظاهراً در جشن‌های 2500 ساله نیز ایفای نقش داشت.

جهان‌بینی راسیستی

آن چه امروز از شروین باوند باقی مانده جزوات و نوشته‌هایی پراکنده است که همان دیدگاه نژادگرایانه قرن بیستمی البته از نوع ایرانی بر آن حکمفرماست. کتاب حاضر با مقدمه‌هایی انتقادی از مراد ثقفی و کاوه بیات در رد روایت رمانتیک با وند از هویت، ناسیونالیسم و جهان‌بینی راسیستی نگاشته شده است.

بیات در مقدمه نسبتاً طولانی خود ضمن ارائه تصویری اولیه از زندگی و زمانه باوند بر چند نکته حساس تاکید دارد. نخست آن‌که راسیسم و اندیشه نژادگرایی پس از پایان این نظریه اروپایی در ایران جان می‌یابد، اما همین راسیسم نیز نه در جامعه طرفداری پیدا می‌کند، نه تاثیرگذار است و نه می‌تواند متن اصلی روایت ملی‌گرایی را در ایران تحت تأثیر خود قرار دهد. به عقیده کاوه بیات (که ده‌ها کتاب و مقاله درباره این حوزه منتشر کرده است) اندیشه ملیت‌خواهی در ایران اصولاً با روحی متعادل همراه بود، که گنجایش و ظرفیت تحمل جزمیت‌هایی از این جنس را نداشت.

وی هدف از انتشار افکار باوند را نقد جدی آن «رگه» نحیف اما مخرب می‌داند که می‌تواند در هر جامعه خود را به گفتار ملیت خواهانه تحمیل و رنگ نژادپرستانه به آن بدهد.

کشف قلعه بابک از سوی آریا پارت

کتاب حاضر پیش از ورود به متن اصلی که همان آثار و نوشته‌های باوند است با یک مقدمه دیگر از محمود بنی‌هاشمی از معدود شاگردان شروین باوند همراه شده است. او که آذری و ساکن تبریز بود، هنگامی که با وند در اوایل دهه 1330 در دانشکده ادبیات دانشگاه تازه تا سیس آذر آبادگان (دانشگاه تبریز) به تدریس مشغول بود، به دیدار استادش رفت.

هاشمی می‌نویسد: «در سنین مدرسه به مبارزه با محافل کمونیستی و تجزیه‌طلب وابسته به شوروی در تبریز مشغول بود و به عنوان جوان خجالتی آذری به کسوت شاگردی استاد درآمد. یکی از نتایج همپایی این دو، کوهنوردی‌های مکرر و کشف «قلعه بابک» از سوی آریا پارت بود.»

کتاب حاضر حاصل کوشش دیگری از نویسندگان و پژوهشگران تاریخ معاصر است که در ارتباط با سیاست نیز قرار گرفته و تکمیل آن سال‌ها به طول کشیده است.

در کتاب افزون بر یادداشت‌ها، اسناد، مذاکرات، مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های با وند تصاویر و عکس‌های پیوست از وی و خاندانش گنجانده شده است و همچنین تصویری از جلد کتاب‌ها و جزوات قدیمی منتشر شده از سوی با وند در برخی لابه‌لای سطور کتاب به چشم می‌خورد.

* کتاب در یک نظر

آريان، به گرد يك درفش: پيش‌درآمدي بر انديشه نژادگرايي در ايران معاصر: زندگي‌نامه و گزيده آثار آرياپارت، شروين باوند

موضوع:
باوند، آريا پارت شروين، 1286 - 1372.
باوند، آريا پارت شروين، 1286 - 1372 - نقد و تفسير
سياستمداران - ايران - قرن 14
ايرانيان - هويت نژادي

پديدآورنده:
به‌اهتمام:كاوه بيات
به‌اهتمام:مصطفي نوري

ناشر:پرديس دانش صفحه - رقعي (شوميز) 

تاريخ نشر:۹۳/۰۶/۲۴

قيمت پشت جلد :۳۰۰۰۰۰ ريال

كد ديويي:۹۵۵.۰۸۴۰۹۲

زبان كتاب:فارسي

محل نشر:تهران - تهران