چهارشنبه 2 آذر 1384-0:0

بيژني:خوشنویسی ایران یکی از آيینی‌ترین انواع خوشنویسی است

گفت و گو با بيژن بيژني،هنرمند بابلي.


خوشنویسی ایران که دارای قدمتی طولانی است، به دلیل داشتن این پیشینه باارزش همچنان ماندگاری خود را در دنیای مدرن امروز حفظ کرده است.

بیژن بیژنی، خطاط و موسیقیدان بابلي گفت: "در طول تاریخ خوشنویسی ایران، استادانی چون میرعماد، غلامرضا اصفهانی، میرزا احمد نیریزی و ... بودند که توانستند به واسطه استعداد و نبوغ در زمینه خطاطی، نوآوری‌هایی در این حیطه به وجود آورند. در واقع تلاش استادان خوشنویسی در روزگار قدیم باعث شد تا خط ما ماندگاری خود را تا سال‌ها در میان نسل‌ها حفظ کند."

بیژنی که مدتی پیش نمایشگاهی از آثار خوشنویسی خود را در گالری "نگین" برپا کرد، در توضیح بیشتر این نمایشگاه گفت: "در نمایشگاه اخیر به نمایش مجموعه‌ای از خط‌های نستعلیق و شکسته و چلیپا پرداختم. همچنین در کنار این آثار سعی کردم تعدادی از تابلوهای سیاه مشق خود را نیز به معرض تماشا بگذارم. این سیاه مشق‌ها تماماً برگرفته از شعر شاعران کلاسیک بود و با استقبال خوبی از سوی مخاطبان نمایشگاه روبه رو شد."

وی تصریح کرد: "در جریان برگزاری نمایشگاه خود به این نتیجه رسیدم که مقوله خط هنوز در میان مخاطبان جاری و ساری است. تنوع در آثار خوشنویسی یکی از ویژگی‌های آثار من بود که توانست نظر طیف گسترده‌ای از مخاطبان را به خود جلب کند. پرداختن به گذشته و امروز در خوشنویسی نیز از جمله مواردی بود که در آثار من به چشم می‌خورد. در واقع مخاطبان نمایشگاه خط مرا دو گروه تشکیل می دادند؛ یک گروه مخاطبان موسیقی من و گروه دیگر مخاطبانی که سال‌ها با خوشنویسی من آشنایی داشتند."  

این خوشنویس پیشکسوت در پاسخ به این پرسش که خوشنویسی امروز چقدر آمادگی پذیرش ابداع را دارد گفت: "گرچه سئوال شما به گشودن یک مبحث طولانی می‌انجامد، اما همین قدر به اختصار بگویم که امکان نوآوری و به قول شما ابداع در این امر گرچه بسیار ضروری است اما یک شبه نمی‌توان به آن دست یافت. به بیان ساده‌تر، نوآوری و ایجاد خلاقیت زمانی در مقوله خوشنویسی شکل می‌گیرد که هنرمندان زمان زیادی را در این حوزه به کار بپردازند. با این حال، چرا که نه. نوآوری و خلق روش‌های بدیع‌تر در خوشنویسی امری دور از ذهن نیست. به عنوان مثال، رضا مافی که از استادان خطاطی بود، سال‌ها پیش توانست با به وجود آوردن نوآوری در سیاه مشق‌ها، مسیر تازه‌ای در این حوزه ایجاد کند."

 

وی خاطرنشان کرد: "خوشنویسی دارای رمز و رازهای فراوانی است که اگر هنرمند به زوایای آن دست یابد می‌تواند در به تکامل رساندن این رشته نقش مهمی ایفا کند."

بیژنی در این باره که موسیقی چقدر می‌تواند در خوشنویسی تاثیر بگذارد گفت: "موسیقی ایرانی همواره با خوشنویسی ارتباط تنگاتنگ داشته است. شاید به این خاطر که دستمایه‌های ما در خوشنویسی از شعر نشات می‌گیرد و اغلب این اشعار با خواندن ترانه‌ها در اذهان باقی می‌ماندند. به هر حال، بیشترین نوشتارهای خوشنویسی آهنگین بوده و این امر برای مخاطب، مقوله خوشنویسی را جذاب‌تر کرده است."

این هنرمندمازندراني در پاسخ به این پرسش که امروز خط چلیپا چقدر از اقبال برخورداراست، گفت: "طبعا آنهایی که با خط آشنایی دارند این نوع خط و حتی قطعه‌نویسی را نیز خوب می‌شناسند. این دو خط در گذشته کاربردهای فراوانی داشت و بسیار هم متداول بود. اما امروز کاربرد خود را به سیاه مشق‌ها داده است. زیرا شما به وسیله سیاه مشق می‌توانید فرم‌های زیبایی به وجود بیاورید."

 

وی در ادامه تصریح کرد: "گرچه امروز شاهد رشد روزافزون خوشنویسان هستیم، اما واقعیت این است که کیفیت آثار به نسبت این کمیت نصف است. این نشان می‌دهد که خوشنویسی ما در قیاس با سال‌های گذشته، درخشش خود را از دست داده است. گذشته از این، بسیاری از شاگردان این رشته سال‌هاست در همان قالب‌های شاگردی خود مانده‌اند و آثارشان به دلیل روش نادرست کپی‌برداری به یکدیگر شباهت دارد و تکراری شده. تصور من این است که این شاگردان رفته رفته باید از پیله‌‌های خود بیرون آیند و در صورت داشتن توانایی‌های لازم، به درجاتی از کمال دست یابند." (mehrnews)