شنبه 24 دی 1384-0:0
زيبايي‌هاي اشكورات در روستاي تاريخي درگاه (لوسن)
يادداشتي از:عقيل عباسي گزاف‌رودي
روستاي درگاه در 59كيلومتري بخش رحيم‌آباد و 74 كيلومتري جنوب شرقي شهرستان رودسر واقع گرديده و در گذشته "لوسن" نام داشته و اميران كيايي اين روستا را به عنوان قصر ييلاقي و پايتخت اشكورات در نظر گرفته بودند.
اين قصر بارگاه تابستاني سادات كيايي در آخرين نقطه شرقي ديلمان قديم بوده است و در حال حاضر نيز در فصل تابستان شكوه و عظمت خاص به خود را دارا مي‌باشد. سيدظهيرالدين از اين محل چندين بار نام برده است و چنين نوشته است: سيدمحمد كيا در اشكور در ناحيه »جيركشايه«به قريه لوسن هم عمارتي چند را دستور به ساختن داد و اما با مراجعه به دل تاريخ مدون مشخا مي‌شود كه اشكور محل تاخت و تاز اشكانيان بوده و پايتخت اشكانيان نيز درگاه بوده است و در حال حاضر نيز قلعه معروف »پس‌باغ« در بالاسر درگاه واقع شده و اين قلعه در چشم‌انداز طبيعي قلعه "بالاكوتي" قرار دارد.
دهكده لوسن راهي به الموت هم دارد. پيتر ويلي درباره لوسن مي‌نويسد: نشانه‌هايي وجود دارد كه در گذشته لوسن شهري بزرگ و وسيع بوده است در گوشه و كنار بازمانده‌هاي برج‌ها و ديوارهاي سنگي ديده مي‌شود كه داراي نقش و نگار مي‌باشد و از چاهي قديمي كه در دهكده وجود دارد انواع كوزه‌هاي سفالي منقش و دشنه‌هاي برنزي و جام‌هاي زرين پيدا شده است و با توجه به حفاري‌هاي غيرمجاز افراد سودجو امروزه اكثر مردم از شهرهاي بزرگ براي مشايعت و خريد غيرمجاز عتيقه‌جات و زيورآلات قديمي به اين روستا مي‌آيند كه در اين رابطه مي‌بايستي سازمان ميراث فرهنگي كشور دستور به كاوش‌هاي مجاز به افراد مجاز بدهد تا آثار گذشتگان بدين طريق آشكارا به يغما نرود زيرا هر قومي با آثار تاريخي بجا مانده شناسنامه‌دار مي‌شود. در اين روستا بقعه‌يي متبركه نيز قرار دارد كه به "سيده سليمه" معروف مي‌باشد كه از سادات كيايي مي‌باشد و داراي صندوقچه چوبي، در ورودي بقعه دولنگه ساده چوبي، بناي بقعه از سنگ و خشت مي باشد. در حياط بقعه آرامگاه مرد خدا و مومن منطقه كه ساليان درازي به مردم خدمت نموده وجود دارد به نام مرحوم مغفور حسن علي پور فرزند علي و اين تنها قبري است كه در آرامگاه معروف منطقه وجود دارد و اين بقعه از منزلت خاصي در ميان مردم منطقه برخودار مي‌باشد.
لوسن جز قصر سلطنتي و خانه‌هايي به امر سلطان محمد ساخته شده بود و داراي كشاورزي بسيار زياد و كشاورزي در منطقه قوون به صرفه بوده و محصولات آن عبارتند از: فندق، گردو، گل گاوزبان، لوبيا،عدس و داراي دام و طيور زيادي نيز مي‌باشد. بعد از اصلاحات ارضي در زمان‌هاي گذشته به حمايت مرحوم سيدمرتضي عسكري و مرحوم حسن علي پور از بزرگان خدوم منطقه نهر آب كشاورزي از روستاي "سيزورد" با حمايت كشاورزان وارد روستاي درگاه گرديد كه امروزه از اين آب نهر كشاورزان استفاده‌يي بهينه در بهره‌برداري زمين‌هاي كشاورزي‌شان مي‌نمايند. روستاي درگاه در حال حاضر جاده آسفالته بسيار وسيعي دارد كه تا روستاي "لشكان" امتداد آسفالت مي‌باشد و لشكان پايان حوزه استحفاظي راه گيلان مي‌باشد و در تداوم و امتداد اين راه جاده تا استان قزوين ادامه دارد و از روستاي درگاه به دليل مستقيم بودن راه جاده كوتاه شده و تا قزوين 130 كيلومتر فاصله دارد كه جزو حوزه استحفاظي راه استان مازندران مي‌باشد و اين نزديكي راه كشاورزان را مجاب نموده كه براي فروش محصولات كشاورزي خود و خريد مايحتاج زندگي به قزوين مي‌روند و بازار قزوين نيز از لحاظ ارزاني به دليل بذل توجه استان‌هاي ديگر
و كشاورزي بودن منطقه نمونه در سطح كشور مي‌باشد.
روستاي درگاه با مردماني خون‌گرم و خوب و مهمان‌نواز كه هنوز به سنت‌هاي گذشتگان احترام مي‌گذارند و مهمان را نعمت خانه خود و بركت خدا مي‌دانند هميشه آماده پذيرايي از اهالي خوب شهرهاي بزرگ كشور مي‌باشند و از لحاظ برق، آب، جاده‌هاي آسفالته و همچنين دكل‌هاي مخابراتي و ارتباطات هيچ مشكلي ندارند و از كرامات دولت كريمه جمهوري اسلامي بهره‌مند شده‌اند و مسوولان نيز توجه خاصي به مردم غيور منطقه دارند و آنچه اين روستا را از روستاهاي ديگر اشكورات متمايز ساخته روح طبيعت زيبا و فصول خشك و خشك بهاري و تابستاني پاييزي و حتي زمستاني كه در تمام فصول سخت خدا شامل حال مردمان منطقه مي‌شود و جا دارد كه مسوولان ثبت ميراث فرهنگي كشور سري به بهشت گمشده اشكورات ، روستاي تاريخي درگاه (لوسن) بزنند و بعد از اين در ثبت آثار به جا مانده‌اش كوشا و بذل توجه خاصي بنمايند.