تعداد بازدید: 7691

توصیه به دیگران 2

دوشنبه 29 ارديبهشت 1393-9:23

اما و اگرهای کاهش نرخ سود بانکی

با توجه به اینکه بانک مرکزی همواره به دنبال کاهش نرخ سود بانکی بوده باید این کاهش نرخ هم راستا با کاهش نرخ تورم باشد، چرا که با کاهش نرخ تورم می توان نرخ سود بانکی را نیز خود به خود کاهش داد.


مازندنومه؛ سرویس اقتصادی، محدثه معصومی، مدرس دانشگاه: همان طور که می دانیم امروزه نرخ سود بانکی آثار مستقیم و غیر مستقیم زیادی بر شاخص های اقتصادی دارد که غالبا تحت حمایت سیاست های پولی و مالی دولت قابلیت تعریف و اتکا پیدا می کند.

طی روزهای اخیر سیاست کاهش نرخ سود بانکی با هدف کاهش تورم ،  افزایش سرمایه گذاری و کاهش بیکاری در کشور پدیدار شد،  ولی نکته ی اساسی اینجاست که میان اقتصاددانان کشور بر سر کاهش نرخ سود بانکی بر نرخ تورم و تقدم و تاخر این دو شاخص همواره اختلاف نظر هایی وجود دارد .

برخی تحت عنوان گروه موافقان معتقدند که مطابق با نظریه سرمایه گذاری با کاهش نرخ سود بانکی سرمایه گذاری و در نتیجه تولید ملی افزایش یافته و با کاهش تورم تدریجی زمینه اشتغال فراهم می آید.

به بیان ساده تر این افراد معتقدند که نرخ بالای سود تسهیلات بانکی موجب افزایش هزینه های سرمایه گذاری  و افزایش قیمت تمام شده کالاها و در نتیجه کاهش قدرت رقابتی محصولات داخلی می شود .

از سوی دیگر گروهی از اقتصاد دانان (مخالفان ) معتقدندکه با کاهش نرخ سود بانکی (در شرایطی که کشور کاملا در شرایط تورمی قرار دارد ) منابع بانکی به سمت فعالیت های غیر تولیدی سوق یافته و عملا زمینه را برای افزایش تورم و بیکاری فراهم می آورد یعنی موجب تشدید رانت و دستیابی به منابع ارزان قیمت بانکی می شود .

حال لازم است برای نهادینه کردن این دو دیدگاه به بحث در خصوص اجرای سیاست های کاهش نرخ سود بانکی بپردازیم .

در بحث اول اگر فرض بر این باشد که کاهش نرخ سود بانکی ، سرمایه گذاری و در نتیجه تولید ملی را افزایش می دهد و با کاهش تورم تدریجی زمینه اشتغال مهیا می شود،  موضوع اساسی در این بخش حاشیه نرخ سود بانکی است که نباید فراموش شود.

 حاشیه نرخ سود بانکی  از تفاوت نرخ سود سپرده ها ونرخ سود تسهیلات اعطایی بانک ها به وجود می آید که درگذشته بسیار بالابوده و اجرای این سیاست،  سبب کاهش آن و در نهایت افزایش کارآیی نظام بانکی می شود؛ چرا که اگر نرخ سود تسهیلات بالاباشد موجب کاهش رقابت پذیری کالاهای داخلی در اقتصاد جهانی و افزایش نرخ تورم (هزینه ) می شود.  با کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی می توان تا حدی به رونق صادرات و مهار تورم کمک شایانی کرد .

هم چنین اقتصاد دانان در این راستا کاهش نرخ سود بانکی را منجر به محدودیت بانکها در  تجهیز منابع قلمداد نمی کنند و از طرفی سپرده گذاری در بانکها به دلیل ریسک کم، سود تضمینی معاف از مالیات و محدودیت سرمایه گذاری داخلی با تورم رابطه مستقیم ندارد،  چرا که در سالهای اخیر با بالا بودن نرخ تورم از نرخ سود بانکی باز هم شاهد سپرده گذاری بالای سپرده گذاران بانکی بوده ایم .

حال اگر  بخواهیم فرض را بر این مبنا قرار دهیم که با کاهش نرخ سود بانکی ، منابع بانکی به سمت فعالیت های غیر تولیدی سوق یافته و زمینه ساز افزایش تورم و بیکاری شود،  می توان بحث را در این راستا بیان نمود که با توجه به کاهش نرخ سود تسهیلات اعطایی بانکی حاشیه نرخ سود بانک ها تا حد امکان کاهش یافته  و حتی بانک ها نیز در وضعیت زیان دهی قرار می گیرند،  پس کاهش بیشتر از حد نرخ سود تسهیلات بانکی بدون کاهش نرخ سود سپرده ها امکان پذیر نیست و حتی ممکن است با ورشکستگی نظام بانکی مواجه شویم .

به بیان ساده تر این گروه اصلی ترین منبع تسهیلات بانکی را سپرده های بانکی دانسته ومعتقدند  برای جبران حفظ ارزش پول باید جایگاه ویژه ای برای آن متصور شد . حال چه با در نظر گرفتن فرضیه گروه موافقان و یا فرضیه گروه مخالفان،  بدیهی است که با اعمال سیاست کاهش نرخ سود سپرده ها از سوی نظام بانکی روز به روز بخشی از سپرده گذاران با خروج سپرده های خود از نظام بانکی باعث کاهش ظرفیت ارائه تسهیلات شده و از طرفی فساد مالی در نظام اقتصادی و رقابت های ناسالم برای دریافت تسهیلات بانکی نیز افزایش می یابد .

همچنین تعیین نرخ سود در اغلب کشورهای دنیا با توجه به تورم و رشد اقتصادی محاسبه می شود که این نرخ سود از طریق بازارهای بین بانکی صورت می گیرد.

 عرضه و تقاضای بازار بین بانکی می تواند تعیین کننده میزان نرخ سود باشد.  ازطرف دیگر بانک ها هم با ابزارهای محدود اقدام به جذب سپرده و یا اعطای تسهیلات به مشتریان می کنند و بانک مرکزی برای تعیین نرخ سود در نظام اقتصادی یک کشور از طریق ساز و کار بازار مبادرت به انجام آن می کند یعنی نرخ سودی که بانک مرکزی تعیین می کند به نحوی نرخ سود تعادلی بازار است .

 از آنجا که متاسفانه در کشورمان بازار پولی بین بانکی و به صورت واقعی و هدفنمد وجود ندارد و بانک مرکزی نرخ های سود سپرده ها و تسهیلات را تعیین و به بانکها اعلام کرده و آنها را ملزم به رعایت آن می کند (که این نرخ های سود تعیین شده پایین تر زا نرخ تعادلی بازار است) پس می توان به راحتی بیان نمود که همواره فشار تقاضای بالایی برای تسهیلات بانکی در جامعه وجود دارد،.

  در ساختار نظام پولی کشور که بازار پولی مناسب و هدفمند بین بانکی وجود ندارد و نرخ سود سپرده ها و تسهیلات به صورت دستوری از سوی بانک مرکزی تعیین می شود و میزان عرضه و تقاضای اعتبار درنرخ تعیین شده هم برابر نیست،  بانک ها در صورت وجود فشارهای احتمالی،  اقدام به اعطای تسهیلات بدون در نظر گرفتن میزان اعتبارات خود در مواقع بروز کسری های شدید تر می کنند و نرخ سود سپرده بالاتر از نرخ های توجیهی افزایش می یابد که نتیجه ای جز جابه جایی سپرده های بین بانکی ندارد .

 در چنین شرایطی است که می توان بیان کرد سیاست کاهش نرخ سود بانکی بدون همراهی سیاست های پولی و مالی نتیجه ای جز کاهش سرمایه گذاری و اشتغال ندارد که با تاثیر گذاری بر سطح عمومی قیمت ها و نرخ تورم ( افزایشی ) می توان سیاست ضد تورمی را برای این امر متصور شد.

 حال اگر سیاست کاهش نرخ سود با سیاست های انبساطی پولی و مالی همراه باشد اثرات ضد سرمایه گذاری و ضد اشتغال کمتری دارد،  ولی متاسفانه درهر صورت افزایش سطح عمومی قیمت ها و تورم را ناشی می شود ( باتوجه به رابطه مقداری پو ل و افزایش تقاضای کل اقتصاد )
با شرح کاملی از روند کاهش سود سپرده ها و بحث بلوکه شدن حجم وسیعی از نقدینگی کشور در حساب های افراد که بدون کارکردهای اقتصادی تنها موجبات راکد ماندن سرمایه های عظیمی از افراد در بانک ها می شود و گاه گاهی به هرزرفتن سرمایه های هنگفتی که می توانست موجبات تولید و افزایش اشتغال را پدیدار شود،  می توان تاثیرات جانبی پایین آمدن نرخ سود بانکی نسبت به تورم را در قالب های زیر بیان کرد:

1-    عدم بازگشت روان منابع بانکی
2-    کاهش منابع نظام بانکی در بخش های سرمایه گذاری مدت دار
3-    تمایل سرمایه گذارانی که از منابع بانکی استفاده می کنند به طرح های سرمایه بر به جای توجه بیشتر به موضوع اشتغال
4-    شکل گیری فساد یا رانت خواری برای دستیابی به تسهیلات اعطایی بانکها
5-    تشویق مصرف جاری و در نتیجه کاهش مجدد پس انداز ها و ....

 در چنین فضایی تنها می توان اذعان داشت  با توجه به اینکه بانک مرکزی همواره به دنبال کاهش نرخ سود بانکی بوده باید این کاهش نرخ هم راستا با کاهش نرخ تورم باشد، چرا که با کاهش نرخ تورم می توان نرخ سود بانکی را نیز خود به خود کاهش داد.

 به بیان دیگر آزاد سازی نرخ سود بانکی در نظام بانکداری اسلامی بدون ربا نتیجه کاهش نرخ تورم و شرایط اقتصادی با ثبات است و بانکها با جا به جایی سپرده های بین بانکی و عقود مبادله ای که بدون توجه به نرخ تورم و سایر شاخصه های اقتصادی است باید موجبات حرکت به سمت عقود مشارکتی را بوجود آورد تا بتواند با آزاد ی عمل بیشتر ی همچنان به ثبات در بازار مالی و حفظ جایگاه فعلی شان بکوشند .


  • وحید v.ali64@hotmail.comپاسخ به این دیدگاه
    دوشنبه 7 دی 1394-14:22

    باافزایش نقدینگی دربازار، نرخ بهره خودبخودکاهش می یابد. اماآیانقدینگی در بازار هست؟

    • سه شنبه 3 آذر 1394-21:6

      آقایون اقتصاد ما مثل یک بیمار اورژانسی نیاز به کمک فوری داره سود بالای سپرده ها منابع مالی رو به داخل بانکها کشونده و اقتصاد رو فلج کرده . امان از سوء مدیریتها

      • منوچهر جانبازیپاسخ به این دیدگاه 1 1
        يکشنبه 4 خرداد 1393-12:4

        البته باید در نظر داشت که بحث اخیر در مورد کاهش نرخ سود بانکی بیشتر بدلیل حمایت از بازار بورس و سرمایه صورت گرفته . چرا که بانک ها و موسسات مالی و اعتباری با پرداخت سودهای مناسب باعث ترغیب مردم به خروج سرمایه از بازار بورس و ایجاد سپرده نزد این موسسات شدند. که این دلیل در کنار عواملی مثل افزایش قیمت خوراک صنایع پتروشیمی که وزن زیادی در بازار بورس اوراق بهادار دارند باعث خروج سرمایه از این بازار شدند که در جلسه اخیر رییس شورای پول و اعتبار و وزیر امور اقتصادی و دارایی و رییس سازمان بورس اوراق بهادار ، جهت حمایت از بازار سرمایه ، نرخ بهره سپرده های بانکی کاهش یافت و همچنین قرار شد مبلغ هنگفتی از طریق هلدینگ های دولتی بصورت مدون و برنامه ریزی شده به بازار سرمایه تزریق گردد تا مانع افت شاخص ها شود و همچنین از رکود صنایعی که اقدام به عرضه سهام کردند جلوگیری بشه.
        البته از دیدگاه منطقی با این نرخ تنزیلی که در جامعه و اقتصاد ما حاکمه سپرده گذاری در بانک ها و موسسات کار عقلانی تلقی نمیشه و دولتمردان با اتخاذ این تصمیم ، با هدف هدایت سرمایه های خرد و کلان مردم به سمت بازار سرمایه سعی در کنترل وضعیت نقدینگی دارن و با ابزارهایی که بدلیل عدم شفافیت بورس اوراق بهادار در اختیارشون هست راحت تر میتونن رشد نقدینگی رو کنترل کنن.

        • سه شنبه 30 ارديبهشت 1393-11:13

          من یک شهروند ساروی هستم که متاسفانه کلی از پولهامو توی این بانک ها سرمایه گذاری کردم که نمی دونم چی شد گفتن نرخ سود اومد پایین
          ممنون از این نویسنده که حداقل ایشون ما رو متوجه کردن که داستان از چه قراره

          • سه شنبه 30 ارديبهشت 1393-15:44

            یکی از مشکلات مردم با بانکها همین سود است. زمانی که بانک وام و تسهیلات می دهد سودش چند برابر می شود. وقتی می خواهد به سپرده ها سود دهد ثمن بخس می شود. همین میشود که مردم پول شان را در بانکها نمی گذارند مگر اینکه مجبور باشند. تبدیل به طلا و خانه و ملک میکنند.

          • سه شنبه 30 ارديبهشت 1393-9:10

            لفاظي ...
            اينها همه بازي دادن مردم هست
            اين چه حرفيه مگه ميشه بانكها را اجباربه كاري كرد
            تمام ساختمانهاي شيك وبرجها سربه فلك كشيده كه مثل قارچ درحال رشدند مال بانكهاست

            • سه شنبه 30 ارديبهشت 1393-11:14

              آقای محترم اینکه بانک ها ساختمون شیک دارند چه ربطی به این تورم ها داره
              اینکه مشکل از ناکارایی بازار مالی کشور
              و عدم توانایی دولت در راهکارهاست
              همه چیو قاطی نکنین

            • دوشنبه 29 ارديبهشت 1393-17:40

              مقاله علمی و خوبی بود.از نویسنده می خواهیم درباره نقش موسسات مالی استان در رشد اقتصادی یا عدم رشد اقتصادی مازندران هم مقاله ای در این سایت بنویسد.

              • منوچهر جانبازیپاسخ به این دیدگاه 2 0
                يکشنبه 4 خرداد 1393-12:12

                بانک ها و موسسات زمانی میتونن در رشد اقتصادی تاثیر مثبت داشته باشن که سرمایه های تجمیع شده مردم رو به سمت تولید و حرکات مولد اقتصادی هدایت کنن.
                اما در عمل مشاهده میکنیم که چنین چیزی اتفاق نمیفته و بانک ها و موسسات به جای سرمایه گذاری در تولید که موتور رشد و توسعه است ، این منابع رو به سمت دلالی در بازار پول هدایت میکنن و با پرداخت تسهیلات با نرخ بهره گاها 32 % به متقاضیان (در حالی که خودشون سود حدود 22 درصدی به سپرده گذاران میدن) در حال سفته بازی و چنین برنامه هایی هستن.
                شما برید تحقیق کنید ببینید کدوم یکی از این موسسات مالی و اعتباری که ماشاالله مثل قارچ دارن رشد میکنن توی فعالیت مولد اقتصادی سرمایه گذاری کردن؟

                • يکشنبه 12 مهر 1394-19:13

                  دوستان یه اتفاق دیگه که افتاده اینه که بانکها با اعطای سود بالا و ترغیب به سپرده گذاری موجب میشن قدرت خرید از مردم سلب بشه.
                  در حالی که بانکها به جای تزریق این نقدینگی به تولید و کارهای زیربنایی و مولد اشتغال خودشون دلال میشن و اقدام به خریدملک و ساخت و ساز و کلا فعالیتهای غیر تولیدی می کنن همونطور که خبرش رو داشتید موجب اعتراض مسئولین و صدور دستور فروش املاک مازاد بانکها شد.
                  خوب بانک با سرمایه مردم در زمان رکود خصوصا بخش مسکن اقدام به خرید و ساخت و ساز می کنه و وقتی که سود بانکی رو کم می کنه عملا بخشی از سپرده گذاران با خارج کردن سپرده از بانک به طمع سود بیشتر به بازار مسکن رو میارن که نتیجه اون ایجاد رونق کاذب و افزایش قیمت در بخش مسکن میشه. دراین آب گل آلود بانکها هم بهره بسیار بیشتری نسبت به سپرده هایی که دستشون بود از بازار مسکن می برن و شک نکنید بعد از این دوره برای جذب مجدد سرمایه های سرگردان مردم اقدام به افزایش سود بانکی به دلایل واهی دیگه میکنن و این دور تسلسل تکرار میشه.
                  نتیجه : افزایش کاذب بازار مسکن، ایجاد تورم، کاهش بیشتر قدرت خرید مردم و بازی کثیف بانکها با پول مردم و خالی کردن جیب مردم، خصوصا اقشار کم درآمد و متوسط که گول این بازیها رو میخورن و از هستی ساقط میشن.
                  اگر بانکها واقعا عملکردشون با شعارهایی که میدن یکی بود این وضعیت تولید، کشاورزی و اقتصاد در کشور معنی نداشت. یکی از دلایل مشکلات جاری اینکه که بانکها فقط سنگ خودشونو به سینه می زنن و براشون هیچ چیز دیگه ای اهمیت نداره! . مردم، تولید، اقتصاد، شکوفایی، تورم این کلمات صرفا دستاویزهایی برای پیشبرد اهداف به ظاهر خیرخواهانه بانکها است.

                  • جمعه 31 ارديبهشت 1395-3:48

                    ممنون از استدلال جالب شما !
                    واقعا این عین واقعیت هست ! در زمان رکود بازار مسکن بانک ها سپرده سرمایه گذاران رو با طمع سود بیشتر جذب کردن و در بازار مسکن به کار بردن ! و با توجه به بالا بودن املاک مازاد بانک ها و همچنین رکود در بازار مسکن بانک ها با پایین اوردن سود بانکی و ارائه نرخ تورم غیر واقعی از سمت دولت سپرده گذاران رو مجبور میکنند که سپرده های خودشون رو خارج کنند ! (با پایین اوردن سود سپرده گذار واقعا مجبور میشه برای جلوگیری از ضرر) ! بعد از خارج شدن سرمایه ها از بانک به دلیل وضعیت بدون ثبات در صنعت و بازار بورس سپرده گذار مجبور میشه برای جلوگیری از ضرر و کاهش ارزش پولش بره تو بازار مسکن سرمایه گذاری کنه ! این دقیقا همون چیزی هست که بانک ها میخوان ! اینجوری املاک مازاد و راکد مونده بانک ها همه تبدیل به پول میشه ! و بانک ها سود 30 - 40 درصدی میکنند ! و چه بسا بعد از خالی کردن جیب مردم و تحقق برنامه هاشون دوباره به بهانه نرخ تورم و . . . سود بانکی رو بالا میبرن برای جذب سرمایه این ملت همیشه در صحنه !
                    ...


              ©2013 APG.ir