عفاف و حجاب به عنوان دو واژه عربی در فرهنگ های جامع عربی به فارسی و برعکس به معنای پوشش به کار می رود که اهم تعابیر آن چنین است: عفاف یعنی سادگی، بی آلایشی و پاکدامنی و همچنین حجاب یعنی پرده، ستر و پوشش.

 حجاب از ارزنده ترین نمودهای فرهنگی، اجتماعی در تمدن ایرانی- اسلامی بشمار می آید. دیرینه حجاب به قبل از اسلام می رسد، ولی با ورود اسلام و ترویج تشیع، فرهنگ عفاف و حجاب به اوج تعالی و منتهای ارزش و اعتبار خود می رسد.

 حجاب و عفاف بعنوان پدیده مذهبی و ارزشی در تعالیم دین مبین اسلام از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ترویج و اشاعه فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه نیازمند آموزش های بنیادین و مستمر در خانواده، مدرسه، دانشگاه و اجتماع است. برای الگو پذیری از فرهنگ پوشش مناسب، نیازمند فرهنگسازی و نهادینه کردن آن در وجود افراد در جامعه هستیم.

پر واضح است برای رسیدن به این هدف مهم، نیازمند مشارکت و توجه جدی و تعمیق تمامی نهادها و دستگاههای دولتی به شکل مستمر و بصورت هدفمند می باشیم. پوشاک مردمان سرزمین های گیلان و مازندران در گذشته های دور از میان آثار و اشیای عتیقه به دست آمده قابل شناسایی است.

به عنوان مثال طرح و چهره بانوی گیلک که بر روی جام پوشیده مفرغی به دست آمده نشان می دهد که زنان سرزمین گیلان، روسری بزرگی بر سر می گذاشتند و با پیشانی بندی که از روی پیشانی عبور می کرد و در پشت سر گره می خورد، روسری را روی سر نگاه می داشتند. دیرینه این جام مفرغی که در تپه مارلیک از دل خاک بدست آمده، به 3 هزار سال پیش باز می گردد.

بر این اساس می توان گفت:باشندگان سرزمین گیلان یا استانهای همجوار با پوشش کامل و مناسب در روزگاران قدیم ظاهر می شدند، زیرا که سرزمین باستانی ایران مهد فرهنگ، تمدن و تاریخ بوده و هست. لباسهای بومی مردان و زنان گیل و دیلم و طبری زبان نشانگر فرهنگ عفاف و حجاب در سرزمین های شمالی کشور باستانی ایران است؛ بنابراین مساله حجاب و پوشش مناسب ظاهری مردان و زنان ایرانی، مربوط به تاریخ معاصر نیست بلکه ریشه در فرهنگ، تاریخ و تمدن ایرانیانی دارد که دیرینه ای به درازای تاریخ تمدن بشر دارند.

پوشاک زنان مازندران در رنگ های شاد و زیبای طبیعت بطور کامل پوشیده و جذاب است، اما با گذشت زمان و کمرنگ شدن تاریخ شفاهی بومیان گیلان و مازندران، استفاده از انواع پوشاک گیلانی اعم از چادر، چاقچور، نیم ساق، روبند، نقاب، چارقد، شلیته و تنبان منسوخ شده با جای خود را به پوشش های منطبق با فرهنگ غیر ایرانی داده است.

 با وجود انواع البسه و پوشاک بومی در سرزمین مازندران که رنگ هایش الهام گرفته از طبیعت مصفای این دیار بوده اعم از مکنا، پندونی، کل بندی، پتکی، چیربندی، چرخ شلوار، جمه، و...، امروزه به دلیل ورود فرهنگهای متفاوت از اقصی نقاط کشور و نیز به سبب انتقال فرهنگ نادرست پوشش های زننده غربی از طریق برنامه های کانالهای کشورهای بیگانه، کمتر شاهد استفاده از پوشاک بومی و سنتی در سطح شهرهای مازندران توسط زنان و مردان طبری زبان هستیم.

 به دلیل رونق صنعت گردشگری در استانهای گیلان و مازندران، شاهد منسوخ شدن پوشاکهای محلی و پوشش های بومی در مناطق یاد شده هستیم، بنابراین دور از انتظار نیست که عن قریب زبان، فرهنگ، تاریخ و تمدن مردم گیلماز (گیلان و مازندران)، هویت و رنگ و بوی خود را از دست داده و جای خود را به فرهنگ و تمدن جدید بسپارند.

 بنابراین انتظار می رود تا با حفظ، احیا و باز شناخت لباس و پوشش های بومی استانهای گیلان و مازندران، گامی سازنده و موثر در راستای فرهنگ عفاف و حجاب برداشته شود. الهام گرفتن از متد و روش های تولید پوشاک های محلی به شیوه امروزی و منطبق با فرهنگ ایرانی می تواند گامی موثر برای حفظ و ثبت پوشش های مناسب ایرانی و اسلامی به شمار آید، بنابراین تاسی از فرهنگ پوشش قدیم مردمان گیلان و مازندران در شمال کشور علاوه بر حفظ فرهنگ ایرانی می تواند در تحقق ارزنده ترین نمود فرهنگی و اجتماعی ایران اسلامی همانا حفظ حجاب و عفاف موثر واقع افتد.