مازندنومه،حسین برزگر ولیک چالی،مدرس دانشگاه و روزنامه نگار: بخش دودانگه یکی از بخش های شش گانه شهرستان ساری است که با مرکز استان 65 کیلومتر از طریق جاده ساری – تاکام – فریم فاصله دارد.

 این بخش کوهستانی در حال حاضر دارای 56 آبادی (روستا) است مرکز آن شهر فریم (محمدآباد، قلقل سابق) است .

دودانگه را قدیمی ها به نام هزار جریب یا هزار گریب می شناختند . این ناحیه را پریم کهن می دانستند .(منطقه و مکانی خوش آب و هوا و جای دل انگیز که در سال 450 هجری قمری با ورود اعراب پریم کهن به فریم تغییر نام یافت ).

گستره جغرافیایی این ناحیه محدود به 56 آبادی فعلی نبود، بلکه حدود آن تا دهستان تویه و دروار و فولاد محله و آبادی هایی چون آسران رستاق ، افتر ، بشم ، خطیر کوه و اساس می رسید .

بخشی از آبادی های چهاردانگه واقع در دهستان نرم آب دو سر جزو خاک دودانگه بودند . روستاهایی چون سنام ، ایلال ، سعید آباد ، عقه خیل ، تیلک ، آتنی ، بندبن ، سیاوش کلا، آغوزگله ، واوسر ، میر افضل ، قلعه ، بالاده ، زکریا کلا ، کمرکلا ، لالا ، سنگ چشمه و خلرد که در اوایل دهه 1360 هجری شمسی از این بخش منتزع شدند .

همچنین تعدادی از روستاهای این بخش همچون آبکسر ، پروریج آباد ، لولت ، پلسک و افراچال نیز به تدریج از حدود اربعه آن خارج شدند و به بخش تازه تأسیس کلیجان رستاق ملحق شدند .

انتزاع روستای افراچال به بخش کلیجان رستاق در سال 1382 را یکی از زیان بارترین اتفاقات بخش دودانگه نامیده اند، چرا که پیشانی و نگین این بخش تاریخی سد شهید رجائی (مشرف بر تنگه سلیمان بر روی رودخانه شیرین رود) به عنوان یکی از شریان های حیاتی دودانگه جدا شد .

موضوعی که به محل مناقشه و منازعه دودانگه ای ها و کلیجان رستاقی ها تبدیل شده و در چند ماه اخیر مکاتبات و رایزنی هایی برای انتزا روستای افراچال ( یا همان سد شهید رجائی) آغاز شده است .

 مرکز بخش دودانگه تا قرن ششم هجری قمری شهر کهن پریم بود که از حوالی رسکت تا شهر دشت (کرچا) ادامه داشت. این شهر تاریخی بر اثر زلزله تخریب و به ویرانه ای تبدیل شد .

در ادامه جدایی آبادی های این بخش تاریخی روستاهایی چون چاشم ، هیکوه ، تمام ، تلاجیم ، فینسک ، پرور ، سرخ ده ، ملاده ، شلی ، رودبارک ، کاوردو کالیم از سال 1361 منتزع و به بخش شهمیرزاد استان سمنان ملحق شدند .

در سال 1332 بخشداری دودانگه تأسیس شد که مرکزیت آن در روستای محمدآباد (قلقل) قرار گرفت. این بخش قبلاً دارای سه دهستان بندرج ، فریم و بنافت بود که روستاهای بندرج به دهستان فریم ملحق شده که هم اکنون به لحاظ تقسیمات کشاورزی دو دهستان بنافت به مرکزیت روستای سنگده و دهستان فریم به مرکز (شهر فریم) ثبت شده است .

روستاهای دهستان بنافت عبارتند از : ولیک بن ، سودکلا ، دادوکلا ، ولیک چال ، جورجاده ، جیجاد ، پاجی ، میانا ، سنگده ، درزی کلا و وزملا و روستاهایی که در دهستان فریم قرار دارند شامل : کلیج کلا ، بالا رسکت ، پایین رسکت ، کندلک ، بیشه کلا ، شلیمک ، پاشاکلا ، امامزاده علی (شلیمک) ، قارن سرا ، کتریم ، بالامرگاب ، پایین مرگاب ، تلاوک ، استخرسر ، مجی ، پهندر ، شهر فریم (محمدآباد و قلقل سابق) ، واودره ، جعفرکلا ، کلامک ، مته کلا، خوش رودبار ، خوش نشان ، پایین سیاهدشت ، بالا سیاهدشت ، برارده ، ورمزآباد ، دینه سر، علی آباد ، انگفام ، سرکام ، مولا ، کرسب ، مسکوپا ، کرچا ، شلدره ، امامزاده علی (شلدره ) ، پارتکلا ، خرم آباد (دینه سر)،جعفرآباد ، دامادکلا ، دومیرکلا ، تلارم و پرکوه .

 روستاهایی که بر اثر گذشت زمان تخلیه و خالی از سکنه شده اند : خرم آباد باکر ، کولم ، پرا ، احمدآباد ، حسن آباد . جمعیت ثابت بخش دودانگه حدود 10 هزار نفر و جمعیت متغیر و شناورآن بالغ بر 25 هزار نفر است .

اگر چه براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 مرکز آمار ایران حدود 8700 نفر جمعیت در این بخش گزارش شده است .

بخش دودانگه از جنوب به سلسله جبال البرز حد واصل سمنان – از غرب به ناحیه خاوری شهرستان سوادکوه از شرق به بخش چهاردانگه واز شمال به بخش کلیجان رستاق محدود می شود.

 از کل 9700 هزار هکتار اراضی زراعی 7500 هکتار آن به کشت دیم اختصاص دارد و بقیه آبی است . عمده ترین واحدهای صنعتی مستقر در بخش عبارتند از : شرکت سهامی بهره برداری و صنایع چوب فریم (سنگده) ، مجتمع کشت و صنعت پرا (تولید و پرورش گوسفند گوشتی و با تغییر نژاد ) تولید شن و ماسه ، سنگ بری ، گرانول گستر ، تولید کننده عایق های پلاستیکی واقع در شهرک صنعتی فریم امامزاده علی (شلدره).

در مرکز بخش دودانگه (شهر فریم ) نهادها و سازمان هایی آموزش و پرورش ، ثبت احوال ، سپاه ، توزیع برق، منابع طبیعی ، محیط بانی، نیروی انتظامی ، مخابرات ، پست ، دامپزشکی ، شهرداری ، بانک ملی و بانک تجارت ، کمیته امداد امام خمینی (ره) ، پایگاه هلال احمر ، مرکز فوریتهای اورژانس 115 ، مرکز بهداشتی دروانی ، هیأت حل اختلاف و مرکز خدمات جهاد کشاورزی فعالیت دارند.

عکس:داود محمدی

 بخشداران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در این بخش عبارتند از : مصطفی پور(نوشهر) ، مهدی معزالدین(اصفهان) ، علی اسلامی (فولاد محله) ، سیف ا... صادقیان (پایین رسکت) ،حسینعلی گلی(اسکارد) محمد علی نوذری هیکوئی (پهندر) ، لطف ا... عباسی ( انگفام) ، فیض الله زاهدی (امره) عبدالحمید شریعت نژادکیاسری (سرپرست ) ، احمدرضا بکران بهشت (سودکلا) .

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، خدمات رسانی به مردم این بخش دور افتاده و توسعه نیافته ابعاد گسترده ای به خود گرفت .

 پروژه برق رسانی از سال 1359 به اغلب روستاهای بخش دودانگه انجام گرفت .اگر چه پیش از انقلاب روستای سنگده به دلیل استقرار شرکت چوب فریم دارای برق بود، سایر روستاها از این نعمت محروم بودند .

جاده ارتباطی پل سفید به محمدآباد دودانگه در سال 1347 به بهره برداری رسید . راه ارتباطی ساکنان دودانگه به شهرستان ساری از مسیر محمدآباد به سودکلا – ولیک بن – پل سفید بود . از آن مقطع ارتباط فریمی ها با بنافتی ها بیشتر بود .

 با توجه به کمبود وسیله نقلیه با مساعدت دولتمردان و زمانی که سیف ا... صادقیان بخشدار دودانگه بود ، وسایل نقلیه از جمله وانت ، نیسان ، مزدا 1600 و مینی بوس در اختیار مردم قرار می گرفت که سند آن به نام شورای ده ثبت می شد .

عکس:دکتر علی رمضانی پاچی

حضور و همراهی مردم دودانگه در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بسیار مشهود و مقدس بود . 148 تن از فرزندان این آب و خاک در راه پاسداری از آرمان های انقلاب اسلامی به شهادت رسیدند.

 این خطه از سرزمین کوهپایه ای جنوب شهرستان ساری دارای مردمانی شریعت مدار ، آزاده و وارسته است .

علمای اسلام و روحانیون سرشناس و نام آوری چون مرحوم آیت ا... اسحاق باکوئی (کتریم) ، مرحوم حجت الاسلام والمسلمین شیخ محمد حسین ذلیکانی (تلاوک) ، مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حسین صباغی (میانا) ، مرحوم حجت الاسلام والمسلمین ابوالحسن زاهدی (دادوکلا) ، مرحوم حجت الاسلام والمسلمین رضا باکوئی (کتریم) ، مرحوم آیت ا... مرتضی امامی (تلارم) ، مرحوم آیت ا... سید حسین بنافتی (دادوکلا) ، مرحوم عبدالوهاب شیرزاد ، شیخ عبدالرضا شریعتی ، جلیل شیرزاد ، مرتضی شیرزاد ، شیخ محمد رفیع شیرزاد.از (روستای بالا مرگاب )را می توان در شمار عالمان وارسته دینی این دیار به شمار آورد . ضمن آنکه از این دیار عالمان و فضلایی چون آیت ا.. زین العابدین باکوئی کتریمی (مدرس حوزه علمیه قم و امام جمعه سابق فریدونکنار ) و حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر صباغی میانائی (رئیس اسبق دادگستری شهرستان قائم شهر و از قضات عالی رتبه دیوان عدالت اداری ) ، حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر یزدانی پرائی (رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه و علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری ) ، حجت الاسلام و المسلمین ولی ا... رسکتی (امام جماعت مسجد جامع پل سفید ) ، حجت الاسلام و المسلمین معزالدین باکوئی ( مدرس حوزه علمیه ساری) حجت الاسلام و المسلمین علی اصغری قارن سرائی ، حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی حسینی (رئیس دادگستری شهرستان میاندرود ) و ... هم اکنون در حوزه نشر معارف دینی و مذاهب و مسئولیت های فرهنگی و اجتماعی فعالیت می کنند.

 از این دیار مردانی در حوزه سیاست و اجتماع برخاسته اند . زنده یاد عزت ا... دامادی از روستای کهنه ده نماینده مردم ساری در ادوار سوم و چهارم مجلس شورای اسلامی بود .

در حال حاضر فرزند او محمد دامادی منتخب مردم ساری و میاندرود در مجلس شورای اسلامی است . او تا قبل از راهیابی به مجلس نهم دوره سوم در شورای اسلامی شهر ساری عضویت داشت .

اگر چه برخاستن و رشد یافتن مردانی از جنس سیاست و اجتماع از این دیار نشانگر قابلیت ها و توانمندی های بخش دودانگه است، ای کاش بخشی از این ظرفیت ها در راستای بهبود ، تحول و پیشرفت و سازندگی این دیار مصروف می شد.

 بخش دودانگه در مقایسه با بخش همجوارش چهاردانگه از درجه توسعه یافتگی کمتری برخوردار است . میزان امکانات و خدمات موجود در این بخش محدودتر است . بنابراین با وجود داعیه دارانی که خود را فرزند دودانگه یا متعلق به این آب و خاک می دانند ، باید اذعان کرد که هنوز نسیم بهبودی و تحول در سیمای منطقه وزیدن نگرفت .

عکس:دکتر علی رمضانی پاچی

 نگارنده که به یمن اعتماد مردم در اولین دوره شورای اسلامی بخش به صورت مقطعی با این نهاد مردمی همکاری می کرد از نزدیک در جریان مسائل و مشکلات ، نارسائی ها و تنگناهای این منطقه قرار دارم و در تهیه منشور برنامه های توسعه ای دودانگه خواستار حضور پررنگ دلسوزان ، کارشناسان و صاحبنظران در این حوزه بودم .

 متأسفانه با وجود اقدامات انجام شده از سوی دولت و پیگیری های محدود به عمل آمده اما این بخش از سرزمین کوهستانی و ییلاقی جنوب شهرستان ساری که استعداد فوق العاده ای برای توسعه بخش کشاورزی و گردشگری و صنعت دارد همچنان در بن بست قرار داشته و به عبارتی رها شده است و در موسم انتخابات است که تعلق به دودانگه پررنگ می شود و آن گاه همه چیز فراموش می شود.

 روی سخنم با جوانان تحصیل کرده ، فرهیخته و مستعد این دیار است که برای عبور و گذار از این وضعیت به وسط میدان خدمت و پیشرفت ورود پیدا کنند و از وقتی که سازمان مردم نهاد مجمع هم اندیشان توسعه دودانگه به وجودآمده است ، استفاده کرده و با کمکهای فکری و ارائه نظرها و پیشنهادهای سازنده و راهگشا ، مسئولان اجرایی شهرستان و استانی را برای شتاب بخشی به آهنگ توسعه این منطقه ترغیب سازند.

 همچنین انتظار می رود که منتخبان مردم دودانگه در شورای اسلامی دوره چهارم نیز با توجه به نوع وظایف و مسئولیت های محوله در این حوزه گام های جدی و محکم تری بردارند.