آشوراده تنها جزيره درياي خزر است كه گونه هاي گياهي و جانوري موجود در آن از منحصر به فردترين گونه هاي موجود در ايران و جهان است. از آنجا كه گردشگري و صنعت نوپاي آن بر محور جاذبه هاي منحصر به فرد متكي است انتظار اين كه آشوراده بتواند نقش مهمي در جذب گردشگر داشته باشد در نگاه اول انتظار غير معقولي نيست. به همين جهت و در ادامه سياستهاي ايجاد مناطق نمونه گردشگري اين منطقه نيز براي بررسي ايجاد تاسيسات زيربنايي گردشگري مورد مطالعه قرار گرفت.
اما اخبار منتتشر شده مبني بر آغاز ساخت و سازها در اين منطقه حفاظت شده و سابقه فعاليتهايي از اين دست كه منجر به از بين رفتن اكوسيستم مناطق شده، مناقشات فراواني را به وجود آورده است. در يك سوي اين مناقشات كه بحثهاي مربوط به آن به قوه قضاييه نيز رسيده، شركت گردشگري ميانكاله، بنياد مستضعفان و جانبازان، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و در سوي ديگر سازمان محيط زيست و شبكه زيست محيطي كل كشور به نمايندگي از تشكل هاي غير دولتي ايستاده‌اند.
مديرعامل سازمان مناطق گردشگري: عمليات اجرايي منطقه‌ي نمونه‌ي گردشگري آشوراده هفته آينده آغاز مي‌شود.
معصومه ابتكار رئيس سازمان محيط زيست: در آشوراده هيچ هتلي ساخته نمي شود.
افشين ابوطالبي: هيچ كس حق ندارد طبيعت آشوراده را نابود كند.
محمود ربيعي: هتلها در زمين هاي باير شوراده ساخته مي شوند.
محمدرضا يزدان‌پناه: عمليات اجرايي احداث منطقه نمونه گردشگري آشوراده با دعوت از سرمايه‌گذاران بخش خصوصي آغاز مي‌شود.
افشين ابوطالبي: زمين هاي آشوراده باير نيست.بكر است.
پس از جلسه مشتركي كه سي ام تيرماه مبني بر توافق تاسيس شركتي به نام «گردشگري ميانکاله»، بين سيد «حسين مرعشي»، رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و «معصومه ابتکار»، رييس سازمان حفاظت از محيط زيست برگزار شد اين اخبار و نظرات به اوج خود رسيد. به هر ميزان كه تشكل هاي زيست محيطي براي جلوگيري از ساخته شدن تاسيسات اقامتي مقاومت كردند، نهادها و شركتهاي موافق اين پروژه در اجراي برنامه هاي خود مصر بوده و هستند.
طبق آخرين گزارش دريافتي سازمان مناطق گردشگري موظف شد تا تنها تاسيسات ساختماني موقت و چوبي در اين منطقه ايجاد کند. عبور و مرور وسايل نقليه موتوري در اين شبه جزيره ممنوع شود و بخش خصوصي مجاز نباشد راههاي ارتباط جاده‌اي ايجاد کند. حجم بازديدکنندگان روزانه نيز بايد کنترل شده باشد و بر اساس ظرفيت محيط تعيين شود. همچنين قرار بر اين شد كه شرکت مناطق نمونه گردشگري با صرف مبالغي اعتبار براي تبديل جزيره آشوراده به يکي از بزرگ ترين قطب هاي گردشگري و تفريحي ايران و پرداخت 15 درصد از درآمد خود براي حفاظت و احيا پناهگاه حيات وحش ميانکاله مسائل زيست محيطي را رعايت كند.
در حالي اين خبر توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مركز تاييد مي شود كه محمد اسماعيل عسگري مدير توسعه و تجهيز منابع استان گلستان علاوه بر اظهار بي اطلاعي از آن تاكيد مي كند:«در كارگروه گردشگري استان تنها با انجام مطالعات گردشگري در آشوراده موافقت شده؛ نه با اجراي پروژه هاي عمراني.»
حفظ ويژگي‌هاي طبيعي در اجراي طرح‌هاي گردشگري جزيره‌ي آشوراده درست زماني توسط بخش خصوصي مطرح مي شود كه بنا بر ادعاي سخنگوي شبكه زيست محيطي كشور در اين پروژه تجاري و سودجويانه نه كلكسيون منحصر به فرد گياهي،نه ميراث طيبعي و تاريخي، نه كريدور بين المللي آبزيان،نه زندگي در معرض انقراض تنها پستاندار خزر و نه ارزش جهاني و زيست محيطي آشوراده در نظر گرفته نشده است.
اما محمد رضا يزدان پناه مديرعامل سازمان مناطق گردشگري ايران نظري مغاير با گروههاي مخالف دارد.به گفته وي تفاهمنامه‌ي اخير سازمان‌هاي ميراث فرهنگي و گردشگري و سازمان محيط زيست با وجود محدوديت‌هاي فراواني كه براي اجراي طرح‌هاي گردشگري جزيره‌ي آشوراده به همراه دارد، اما شرايط اجرايي براي برخي از طرح‌هاي گردشگري را با توجه به ويژگي‌هاي منطقه فراهم كرده است.
وي مي افزايد:«از آنجا كه تفاهمنامه‌ي اخير دو سازمان محيط زيست و ميراث فرهنگي و گردشگري شرايط اجرايي برخي از طرح‌ها را با حفاظت از ويژگي‌هاي طبيعي منطقه فراهم كرده است، از هفته‌ي آينده نخستين طرح‌ها براي ايجاد منطقه‌ي نمونه‌ي گردشگري آشوراده آغاز مي‌شود.»
از طرفي افشين ابوطالبي در خصوص گفته محمود ربيعي، مدير سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري گلستان كه تاكيد دارد بدون درنظر گرفتن استانداردهاي زيست محيطي و نظرات كارشناسي سازمان حفاظت از محيط زيست هيچ ساخت و سازي در آشوراده انجام نمي‌شود و حتي يك متر مربع از منابع ملي و طبيعي اين جزيره نيز لطمه نخواهند ديد زياد خوشبين نيست. وي مي گويد:«زماني كه زمينهاي مستعد و بكر از طرف مسئولان به عنوان زمين باير عنوان مي شود و اختلافات اساسي بين گروههاي مختلف دولتي مبني بر نحوه احراز مالكيت 380 هكتار از زمينهاي آشوراده وجود دارد هيچ ضمانتي براي رعايت اصول حفاظتي نمي تواند قابل اعتماد باشد.
امايزدان پناه با اشاره به حكم دادگاه قضايي مبني بر صحت مالكيت اين سازمان در خصوص خريد 380 هكتار از اراضي آشوراده ادعاي غصب اين زمينها دروغ عنوان ميكند و مي افزايد:«بعد از مدت‌ها كشمكش و شكايت به مراجع قضايي، در آخرين راي صادره از سوي دادگاه، مالكيت سازمان مناطق نمونه‌ي گردشگري ايران در خصوص اراضي آشوراده، صحيح و بدون هيچگونه تخلفي اعلام شد.» آشوراده يك باغ طبيعي اكولوژي محسوب شده و درختان مشجر آن تنها بازمانده تنوع زيست محيطي بي نظير منطقه گسترده شده از آستارا تا آشوراده است.
به گفته ابوطالبي، جزيره آشوراده كه به عنوان يكى از ذخيره‌گاه‌هاى بيوسفرى از سوي يونسكو ثبت شده و در فهرست مهمترين تالاب‌ هاى بين‌المللى جهان نيز قرار گرفته است، سالانه يك ميليون پرنده مهاجر را در خود جاي مي‌دهد، پناهگاه «فوك» هاي در حال انقراض و كريدور ماهيان خاوياري درياي خزر است، كه در صورت تغيير كاربري جزيره مسير انتقال ماهي‌ها بسته مي‌شود، پرندگان مهاجر زيستگاه خود را از دست مي‌دهند و فوك‌ها در معرض خطر قرار مي‌گيرند.
درگيريها بر سر موجه بودن اين نوع سرمايه گذاري در جزيره اي مانند آشوراده زماني غير واقعي و مغرضانه قلمداد مي شود كه ايران از لحاظ داشتن مناطق زيباي گردشگري در فقر باشد. اما به گفته ابوطالبي زماني كه مناطقي مانند بندر گز و بندر تركمن از نظر شرايط انساني و اقتصادي بسيار نيازمندتر و هم از لحاظ مراقبتهاي زيست محيطي از حساسيت كمتري برخوردار است نمي‌توان اصرار بر ادامه اين پروژه در تنها آلبوم باقي مانده از طبيعت حاشيه خزر را خيرخواهانه و مثبت تلقي كرد.
مطالعه گزارشها ي موافق و مخالف ، سفري كوتاه به آشوراده و بررسي وضعيت مناطق مشابه اين جزيره اين سوال را پيش مي آورد. آيا ماه ديگري پشت ابرهاي آشوراده در حال گم شدن است؟

درهمين رابطه امروز isna نيز مطلبي درج کرده است:

كشمكش‌ها و چالش‌هاي حقوقي در خصوص جزيره‌ي آشوراده با تفاهمنامه‌ي سازمان‌هاي محيط زيست و ميراث فرهنگي و گردشگري ظاهرا به پايان رسيد، اما با تاملي در بندهاي تفاهمنامه‌ي مذكور و آيين‌نامه‌ي مناطق نمونه‌ي گردشگري مي‌توان دريافت كه اين چالش‌ها چندان هم رفع نشده‌اند و شايد مسوولان تنها براي خاتمه دادن به هياهوي مطبوعاتي منطقه‌ي آشوراده تصميم به امضاي تفاهمنامه با يكديگر گرفته‌اند.

 در تفاهمنامه‌ي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و سازمان محيط زيست ضمن تاكيد بر حفظ ويژگي‌هاي زيست محيطي پناهگاه حيات وحش ميانكاله و همچنين احداث تاسيسات اقامتگاهي در حد چادر و آلاچيق و سازه‌هاي چوبي، احداث تاسيسات ورزشي باغ پرندگان، آكواريوم و ... اعلام شده است. سازمان مناطق گردشگري از كل مساحت تاسيسات و تغيير كاربري در محدوده‌ي 380 هكتاري آشوراده حداكثر 8 درصد داراي مجوز است.

در اين تفاهمنامه همچنين اعلام شده است كه با توجه به ضرورت حفظ يكپارچگي مديريت زيست محيطي منطقه از جمله مديريت يكپارچه‌ي گردشگري طبيعي محدوده‌ي آشوراده، سازمان مناطق گردشگري متعهد شد كه از واگذاري اراضي تحت اختيار خود به غير جددا خودداري نموده و از هرگونه اقدامي كه منجر به تكثير مالكيت خصوصي در محدوده‌ي مورد بحث و يا ايجاد حق مكتسبه براي آنان در مقابل سازمان گردد، خودداري كند.

اين در حالي است كه با توجه به تصويب جزيره‌ي آشوراده به عنوان يكي از مناطق هفتگانه گردشگري كشور و آيين‌نامه‌ي اجرايي آن آمده است: سرمايه‌گذار هر شخص حقيقي يا حقوقي غيردولتي است كه مسئوليت تهيه‌ي طرحهاي اجرايي و تامين سرمايه‌ي لازم براي ايجاد زيرساختهاي مورد نياز در داخل منطقه را پذيرفته و كليه‌ي حقوق ناشي از سرمايه‌گذاري را در اختيار دارد. همچنين سرمايه‌گذار مي‌تواند اراضي منطقه را پس از اخذ موافقتنامه‌ي تاسيس، تفكيك، آماده‌سازي و براي سرمايه‌گذاري و اجراي طرح‌هاي مصوب به اشخاص حقيقي يا حقوقي واگذار نمايد.

با نگاهي كوتاه به همين 4 بند در تفاهمنامه‌ي سازمان‌هاي محيط زيست و ميراث فرهنگي و گردشگري و آيين‌نامه‌ي مناطق نمونه‌ي گردشگري مي‌توان دريافت كه در تفاهمنامه‌ي اخير بندي مغاير با آيين‌نامه‌ي مصوب مناطق و همچنين حقوق شخصي افراد در مالكيت آورده شده است.

از سوي ديگر اختصاص تنها 10 درصد از كل مساحت 380 هكتاري آشوراده جهت احداث تاسيسات گردشگري و همچنين تاكيد رئيس سازمان محيط زيست بر عدم ساخت هتل و رستوران و تله كابين و ... در مقابل طرح‌هاي كلان سازمان مناطق گردشگري براي احدث سوئيت‌هاي اقامتي، رستوران‌هاي سنتي و Fast Food بيانگر آن است كه در خصوص عمليات اجرايي منطقه‌ي نمونه‌ي گردشگري آشوراده همچنان نكات مبهم بسياري وجود دارد.

با توجه به تشكيل كميته‌ي ملي طبيعت‌گردي و عضويت دو سازمان محيط زيست و ميراث فرهنگي و گردشگري در آن به نظر مي رسد كه بايد اين دو سازمان با مرور دوباره‌ي آنچه تفاهم و يا مصوب كرده‌ند به سرگرداني سرمايه‌گذاران بخش خصوصي و نگراني آنها پايان دهند. مطمئنا ويژگي‌هاي زيست محيطي شبيه جزيره‌ي ميانكاله و منطقه‌ي آشوراده و مختصات جغرافيايي آن تنها انگيزه براي جذب گردشگران به اين مناطق خواهد بود، بنابراين بر هيچ كس پوشيده نيست كه در نهايت تنها ححظ ويژگي‌هاي زيست محيطي اين منطقه منجر به توسعه‌ي گردشگري آن خواهد شد.