بررسي هاي انسان شناسي بر روي اسكلت نوازنده 3000 ساله در گوهر تپه نشان داد اين اسكلت به يك زن تعلق دارد. پيش از اين با توجه به اشيا دفن شده در گور اين تدفين تصور مي شد كه نوازنده 3هزار ساله مرد است.
تازه ترين كاوش هاي باستان شناسان در محوطه 7هزار ساله گوهر تپه به كشف يك وسيله ناشناخته از جنس استخوان در كنار يك اسكلت منجر شد كه به اعتقاد برخي موسيقي دانان برجسته مازندران به ساز قره ني شباهت دارد. باستان شناسان با توجه به درشت بودن استخوان‌هاي اسكلت و وجود خنجر در كنار آن، احتمال مي‌دادند كه اين اسكلت متعلق به يك مرد باشد.
«علي ماهفروزي»، سرپرست هيات كاوش هاي باستان شناسي در گوهر تپه مازندران گفت:« بررسي هاي انسان شناسي بر روي اسكلت نوازنده 3000 ساله در گوهر تپه نشان داد اين اسكلت به يك زن تعلق دارد. زن بودن اسكلت نوازنده نشان دهنده يك تحول فرهنگي و اجتماعي در جامعه 3هزار سال پيش گوهر تپه است.»
به اعتقاد ماهفروزي وجود ابزار موسيقي در گور يك زن در 3 هزار سال پيش نمايانگر حضور و شركت زنان در صحنه هاي اجتماعي جوامع شهر نشين آن دوران بوده است. همزمان با خروج انسان از غار و گرايش او به زندگي يكجا نشيني و شهر نشيني، زن نيز از كنج خانه ها بيرون آمده و همپاي مردان براي ساختن يك زندگي بهتر و يك جامعه متمدن تر حضور و نقش سازنده خود را به نمايش مي گذارد.
اشياء يافت شده در گور اين زن هنرمند بسيار متنوع و در برخي موارد ناشناخته است.از جمله نوار برنزي و ورق مفرغي اطراف سر و صورت تدفين است كه باستان شناسان هنوز نتوانسته اند ارتباط معنايي اين اشياء را با تدفين زن نوازده بيابند. در كنار اين اسكلت النگو و گردنبند و تعدادي ظروف سفالين و يك پيمانه نيز پيدا شده است.
ماهفروزي گفت:«اين گور از لحاظ تعدد و تنوع اشياء بسيار منحصر به فرد است.در اين گور وسايل تزييني زنانه، ابزار جنگي و ابزار موسيقي وجود دارد.همه اين شواهد نشان از موقعيت خاص اين زن در اجتماع آن دوران دارد.»
با ترك غارها توسط انسان هاي غارنشين و انتخاب دشت براي زندگي شهرنشيني و اهلي كردن دام و پرداختن به كشاورزي، تحولي عظيم در تاريخ بشريت به وجود آمد. مردمان شهرنشين آن دوران ديگر ناچار نبودند هم چون گذشته كيلومترها راه را در دشت ها و بيابان ها به دنبال دانه‌هاي خوراكي پياده طي كنند. بنابراين شرايط شهرنشيني اوقات فراغت بيشتري را براي آنان ايجاد كرد و اين مجالي بود براي عرضه هنر و نبوغ زنان در سطوح اقتصادي و اجتماعي آن دوران.زن ناگهان سفالگري زبر دست مي‌شود.

در توليدات كشاورزي و دامي همپاي مرد فعاليت مي كند و چنان كه مي بينيم در عرصه هنر و موسيقي نيز چنان هنرنمايي مي‌كند كه پس از گذشت 3 هزار سال همچنان حيرت همگان را بر مي‌‌انگيزد.به گفته موسيقي دانان مازندران با توجه به گزارش هاي مورخين، قديمي ترين تاريخ استفاده از موسيقي در حاشيه درياي خزر مربوط به زمان اشكانيان است.

با كشف اين شئي استخواني، تاريخ موسيقي در حاشيه درياي خزر هزار سال ديگر به عقب مي رود و اين نمايانگر تحول فرهنگي و پيشرفت ساكنين اين منطقه در 3000 سال پيش بوده است. امروزه نيز در مناطق مختلف مازندران از جمله در روستاهاي بخش هاي شمالي و جنوبي گوهر تپه از اين ساز استفاده مي شود.جالب اين جاست كه هنوز هم قره ني را از شاخ گوزن مي سازند.
گوهر تپه يکي از بزرگترين محوطه‌هاي باستاني استان مازندران است که بيش از 50 هکتار وسعت دارد. کاوش‌هاي باستان‌شناسي در اين محوطه باستاني حاکي از آن است که ساکنان اين تپه باستاني داراي نظام‌هاي متعدد اجتماعي، اقتصادي و سياسي بوده اند. تا اين لحظه علت ترک گوهر تپه آشکار نشده است و کشف اين موضوع نياز به کاوش‌هاي بيشتري دارد.(chn)