مازندنومه، سرویس محیط زیست و گردشگری: نزدیک‌ترین شهر به قله دماوند، در تسخیر کوه‌خواران. ماجرای ساخت و سازهای غیرمجاز و تجارت پرسود زمین و ساخت‌وساز در دماوند، صحبت امروز و دیروز نیست. چند سالی می‌شود که زمین‌خواران، راه کوه‌خواری در پیش گرفته‌اند و بخش‌های مختلفی از بلندترین قله کشور را تسخیر کرده‌اند.

یک‌سال و نیم پیش بود که خبر رسیدن کوه‌خواران به نزدیکی امامزاده‌هاشم در ارتفاع ٢٥٠٠ متری به گوش رسید و پس از آن خبرهای مختلفی از ساخت و سازهای غیرمجاز در منطقه مشا شنیده شد.

در روزهایی که مبارزه و مقابله با زمین‌خواری و تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز شروع شده بود، از فعالیت شبانه در دامنه‌های دماوند خبر می‌دادند و می‌گفتند، آنها شب‌ها کار می‌کنند که نظارتی روی فعالیتشان نباشد. حالا کوه‌خواران پا را فراتر گذاشته‌اند و خبرها از کوه‌خواری در روستای رینه دماوند حکایت می‌کند.

در این‌باره، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران نسبت به کوه‌خواری در روستای «رینه» دماوند هشدار داده و با اشاره به تشکیل کارگروهی برای مقابله با لطمات ناشی از معدن‌کاوی‌ها و جاده‌سازی‌های اطراف کوه دماوند، به ایسنا می‌گوید: «دماوند یک اثر ملی، طبیعی است و هر نوع بهره‌برداری از آن ممنوع است اما متاسفانه طی دوره‌ای به اشتباه مجوز معدن‌کاوی در اطراف قله دماوند را دادند و آن‌جا حقوق مکتسبه ایجاد کردند.»  محمدهادی حیدرزاده ادامه می‌دهد:  «دماوند به نوعی نماد کشور ماست، بنابراین این مسأله به‌طور جدی درحال بررسی است تا فعالیت معادن متوقف شود. امیدواریم بتوانیم این روند آسیب‌زا را کنترل کنیم.»

جاده‌سازی در اطراف دماوند اشتباه بزرگی بود

او با اشاره به این‌که در نگهداری یک اثر طبیعی ملی مثل دماوند باید سخت‌گیری‌های لازم صورت بگیرد، یادآوری می‌کند که «نگهداری از دماوند باید در حد پارک ملی باشد و هر نوع بهره‌برداری از آن را منتفی کنیم و بهره‌برداری باید صرفا برای کوهنوردان حرفه‌ای باشد و گردشگرانی که از زیبایی این طبیعت استفاده کنند.»

او در ادامه با تأکید بر این‌که جاده‌سازی در اطراف دماوند بزرگترین اشتباهی بوده که صورت گرفته، تأکید می‌کند که «قرار است این مسأله پیگیری شود. همچنین تخریب پوشش گیاهی در اثر میزان بالای بهره‌برداری از این منطقه در بحث گردشگری عمومی و بهره‌برداری جوامع محلی صورت گرفته است، که این امر هم جرم تلقی می‌شود.»

او با اشاره به ضرورت وجود پاسگاه محیط‌بانی در منطقه دماوند، معتقد است: «برای نجات دماوند باید یک اتاق مدیریتی یکپارچه و بین‌بخشی با حضور دستگاه‌های مختلف جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، میراث فرهنگی و گردشگری تشکیل شود.» 

حیدرزاده در پایان ضمن هشدار نسبت به افزایش زمین‌خواری در روستای رینه دماوند، می‌گوید: «این روستا نزدیک‌ترین نقطه به دماوند است که علاوه بر وجود مشکل زباله در آن بحث خرد شدن زمین و فروش آن یک خطر جدی است و کوه‌خواری به معنای واقعی کلمه در آن‌جا اتفاق می‌افتد.»

ساخت و سازهای بی‌رویه دغدغه جدی

مدت‌هاست که کارشناسان محیط‌زیست و دوستداران آن، از ساخت و سازهای غیرمجاز در دماوند و فعالیت‌های اقتصادی همچون معدن‌کاوی که در این محدوده انجام می‌شود، به‌عنوان دغدغه‌ای جدی یاد می‌کنند.

حتی گفته می‌شود با ساخت و سازهای غیرمجازی که در دماوند انجام شده باید با ثبت جهانی این اثر طبیعی کشور خداحافظی کنیم. چندی پیش اسماعیل کهرم مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در نشست هم‌اندیشی یازدهمین دوره جشن تیرگان، با اشاره به این‌که چرای بی‌رویه و ساخت و سازهای غیرمجاز، ثبت جهانی دماوند را با چالش مواجه می‌کند، گفته بود: 

«قله دماوند که اکنون در ردیف ثبت میراث جهانی قرار گرفته یکی از زیباترین قله‌های مخروطی جهان است و انجمن دوستداران دماوند کوه سال‌ها در تلاش است تا این قله زیبا را از گزند حوادث دور نگه دارد.» او در ادامه ساخت و سازهای بی‌رویه و غیرمجاز را یکی از عواملی دانست که امروزه دماوند را با دغدغه‌ای جدی روبه‌رو کرده است.

*این گزارش در روزنامه شهروند امروز دوشنبه منتشر شد.